Άσε για λίγο στην άκρη τα πρακτικά. Ξεκούρασε για λίγο τους ώμους σου από τα βάρη όλου του κόσμου. Κάθησε στη γνώριμη θέση του συνοδηγού και τραγούδα καθώς το κοντέρ μετρά τα γνώριμα 214 χιλιόμετρα. Μπες στο πατρικό σπίτι, με τα στρωμένα χαλιά και την τηλεόραση στη διαπασών. Άσε να σε καλομάθουν. Ξάπλωσε κάτω απ'τις βαριές κουβέρτες, φάε ψαρόσουπα, ξεφύλλισε κάποιο παλιό τετράδιο.
Γίνε πάλι πέντε χρόνων. Θύμωσε που σε παραμελούν. Θύμωσε δυο φορές που σ'αγαπάνε.
Ξανάγινε τριάντα. Ξανάπιασε τα πρακτικά. Φόρτωσε πάλι στους ώμους σου τα βάρη όλου του κόσμου. Μια ζωή άλλωστε σώθηκε. 

Όχι μόνο γιατί είναι νέος.

Όχι μόνο γιατί ο φίλος του σκοτώθηκε από χέρι οργάνου του κράτους.

Όχι μόνο γιατί ο φίλος του ξεψύχησε στα χέρια του.

Όχι μόνο για να καταφέρει να σπουδάσει.

Όχι μόνο γιατί λυπάσαι, όχι μόνο γιατί συμπονάς, όχι μόνο γιατί θυμώνεις μαζί μ'αυτόν.

Αλλά και γιατί πρέπει επιτέλους να έρθει αυτή η ρημάδα η στιγμή, μέσα σ'αυτά τα ασφυκτικά όρια αυτού που ζούμε, που θα είμαστε όλοι ίσοι απέναντι στο νόμο. 

Ακούω τη φωνή του Freddy, σπασμένη σχεδόν, να τραγουδάει "let us cling together as the years go by".

Τι κι αν ο Einstein έλεγε ότι είναι τρέλα να κάνεις συνέχεια το ίδιο πράγμα και να περιμένεις διαφορετικό αποτέλεσμα;
Έτσι είναι τα ανθρώπινα. Και το να ελπίζεις δεν είναι έγκλημα ακόμα. 

Κάθε Σεπτέμβρη

Ο Σεπτέμβρης θα είναι πάντα ο πρώτος μήνας του χρόνου.

Κάθε Σεπτέμβρη θα φτιάχνεις βαλίτσες. Θα ετοιμάζεσαι να επιστρέψεις κάπου ή να φύγεις για έναν τόπο καινούριο και ξένο. Θα βρίσκεσαι συνοδηγός σε κάποιο αυτοκίνητο - ή ταξιδιώτης σε κάποιο λεωφορείο, αεροπλάνο ή τρένο - και θα χαζεύεις τα φώτα των άλλων να θολώνουν πίσω από βρεγμένα τζάμια.

Κάθε Σεπτέμβρη θα σφίγγεις τα δόντια σου στον ύπνο από το άγχος και το στομάχι σου θα ανακατεύεται από μια γλυκιά προσμονή.

Κάθε Σεπτέμβρη θα αποχαιρετάς και κάθε Σεπτέμβρη θα σμίγεις.

Μην ακούς τι λένε τα ημερολόγια - ο Σεπτέμβρης είναι ο πρώτος μήνας του χρόνου.

Σπίτι.

Άνοιξα τα μάτια μου λίγο πριν οι ρόδες αγγίξουν το έδαφος. Εκκωφαντικός ήχος, τράνταγμα, χέρια στη ζώνη ασφαλείας. Αναμονή ν' ανοίξουν οι πόρτες του αεροπλάνου, βιαστικό "thank you" στις αεροσυνοδούς, αναμονή στην παραλαβή αποσκευών. Οι αυτόματες πόρτες του αεροδρομίου ανοίγουν και η Αθήνα με υποδέχεται χτυπώντας με με το ζεστό της αέρα. Λεωφορείο για Σύνταγμα και νοσταλγική μουσική στ' αυτιά. Είμαι εδώ, είμαι κι εκεί. Κατεβαίνω στην Αμαλίας και όλα μοιάζουν οικεία. Σα να μην έφυγα ποτέ.

***

Στην Αθήνα και πάλι. Στην πόλη που κάποτε ερωτεύτηκα παράφορα. Στους δρόμους της - και για χάρη της - έλιωσα παπούτσια και παπούτσια, μέθυσα, γέλασα, έκλαψα, έψαξα για δουλειές και για σπίτια, έδωσα φιλιά και αγκαλιές, έφαγα χημικά, έφαγα τούμπες. Αρνήθηκα πεισματικά να πιστέψω ότι δεν μπορώ να την ποδηλατήσω και έδωσα μάχη με τις ανηφόρες και τα στενά της πεζοδρόμια. Την είδα από ψηλά και την άφησα να με μαγέψει με τα φώτα της, τους λόφους της, την αέναη κίνησή της.
Για 6 χρόνια υπήρξε το σπίτι μου και, κάθε φορά που την πλησίαζα - από στεριάς, θαλάσσης ή αέρος - ένιωθα ότι επέστρεφα ακριβώς εκεί: στο σπίτι μου. Και κάποτε πίστεψα ότι αυτή θα είναι το σπίτι μου για πάντα και για πάντα.

***

Βλέπω τους ανθρώπους μου, βλέπω τα μέρη μου, κι είναι σα να είχε παγώσει για 10 μήνες ο χρόνος. Αλλά είμαι εδώ, μα και δεν είμαι. Το σπίτι μου είναι πια αλλού. Το σπίτι μου είναι σε μια πόλη με ποτάμια, παραπόταμους και λίμνες. Είναι στα τραγούδια μας με τον Πάνο. Είναι στις βόλτες μας με την Τσαμπού. Είναι σε δυο μάτια με νησάκια, σε φαρδιούς ποδηλατοδρόμους, σε νυχτερινές βόλτες σε πάρκα. Για τώρα το σπίτι μου είναι αλλού. Μετά, βλέπουμε. 

Ξέρεις τι μου λείπει πιο πολύ απ' την Αθήνα; Η λαϊκή στην Καλλιδρομίου. Τα Σάββατα που ξυπνούσα αργά και έκανα εκείνο το ζιγκ-ζαγκ στους παραδρόμους. Που ανηφόριζα πρώτα την Ιπποκράτους, μετά τη Μαυρομιχάλη, μετά την Τρικούπη. Το ψαράδικο στη γωνία, ο χασάπης απέναντι, ο κύριος με τα πορτοκάλια Λακωνίας, ο ψαγμένος με τα βιολογικά, τα παιδιά με τις φράουλες, πιο πάνω οι πάγκοι με τα λουλούδια. Με το βλέμμα να πλανάται, να συγκρίνει τιμές, να ψάχνει στο πλήθος να δει κανέναν γνωστό. Τι άλλο ήθελα; Τι άλλο ήθελα; Λεμόνια! Και μετά - τις ωραίες μέρες - καφές στον ήλιο.
Αυτά τα Σάββατα μου λείπουν. Που με έλουζαν πρώτα οι μυρωδιές, και μετά με έλουζε ο ήλιος. 

"You can't argue with this thing"

Η Σ. είναι 23. Μένουμε μαζί, συναντιόμαστε στην κουζίνα και, καθώς μαγειρεύουμε, μου ζητάει συμβουλές (για αγόρια συνήθως). Μ' αρέσει όπως με κοιτάει. Με τα μεγάλα της μάτια ορθάνοιχτα, το στόμα και το σαγόνι κάπως σφιγμένα, το κεφάλι της να γνέφει κάθε τόσο συγκαταβατικά. Επαναλαμβάνει αυτά που της κάνουν εντύπωση - ίσως για να τσεκάρει αν τα έμαθε καλά.

Σήμερα βρεθήκαμε στη στάση και περπατήσαμε μαζί προς το σπίτι. Ήμουν συννεφιασμένη. Της τα είπα και συννέφιασε κι αυτή. "You know, Katerina, you can't argue with this thing". Μου το είπε με το χέρι της να ακουμπά απαλά στο μέρος της καρδιάς. Σειρά μου να γουρλώσω τα μάτια, να κάνω παύση και να κουνήσω το κεφάλι. Δε θέλει πολύ ανάλυση το πράγμα. Ή το νιώθεις ή όχι. You can't argue with this thing.  

Ιστορίες του συρμού

Ξημερώματα Σαββάτου και το τρένο κάνει τη συνηθισμένη του διαδρομή. Μαζί του κι εγώ, γυρισμένη στο πλάι, κρατώντας σφιχτά το πίσω φρένο του ποδηλάτου. Στάση στο Südkreuz. Άνθρωποι βγαίνουν, άνθρωποι μπαίνουν. Το βλέμμα μου ξεχωρίζει μια κοπέλα γύρω στα 35. Κρατάει ένα μπουκάλι μπύρα, έχει το κεφάλι της γερμένο απαλά και χαμογελάει. Είναι ερωτευμένη. Είμαι σίγουρη ότι είναι ερωτευμένη. Μπαίνει στο βαγόνι αργά και κάθεται απέναντί μου. Τραβώντας το βλέμμα μου, ασυναίσθητα χαμογελώ κι εγώ. Την ακούω να μου λέει κάτι στα γερμανικά.
"Με συγχωρείς, μπορείς να το επαναλάβεις στα αγγλικά;"
"Πφ, τα αγγλικά μου είναι χάλια, αλλά... Πέρασα πολύ όμορφα απόψε. Φαίνεται;"
"Φαίνεται. Και χαίρομαι πολύ που πέρασες καλά."
"Εσύ; Είχες όμορφο βράδυ;"
"Ναι. Σ' ευχαριστώ."
Πόσο θα ΄θελα να 'μουν κι εγώ ερωτευμένη.

Ο τελευταίος σταθμός μου είναι πάντα άδειος αυτές τις ώρες. Στην περιοχή μένουν οικογένειες και ηλικιωμένοι. Εκείνο το ξημέρωμα κατέβασα, ως συνήθως, το ποδήλατο με το ασανσέρ και ετοιμάστηκα για τις τελευταίες πεταλιές για το σπίτι. Εκείνος έβαζε το κράνος του και τα γάντια του. Άκουσα κάτι να μου λέει.

- Πρέπει να κάνω κι άλλη εξάσκηση στα γερμανικά. Δεν τους καταλαβαίνω ρε γαμώτο! -

"Μπορείτε να το επαναλάβετε, παρακαλώ; Τα γερμανικά μου δεν είναι πολύ καλά."
"Άκου! Ακούς τα πουλιά; Έχει ακόμα κρύο, δεν έχει βγει ο ήλιος κι αυτά κελαηδούν δυνατά! Δεν είναι απίστευτο;"
"Είναι πράγματι! Αλλά είναι και πολύ όμορφο."
Μου χαμογελά, μου εύχεται να έχω μια καλή μέρα, ανεβαίνει στο ποδήλατό του και φεύγει. Τον ακολουθώ και τον βλέπω να χάνεται σε κάποιον άλλο δρόμο.
Πόσο θα 'θελα να 'παιρνα κι εγώ έναν άλλο δρόμο.

Το μέλλον απ' το παρελθόν

Με τη Nele συναντιόμαστε μια φορά την εβδομάδα. Εκείνη μου μαθαίνει γερμανικά, εγώ της μαθαίνω ελληνικά.
Χθες καθήσαμε σ' ένα ήσυχο cafe στο Wedding.
Χθες, η Nele έμαθε το μέλλοντα.

- Λοιπόν, τι θα κάνεις αύριο;
- Μμ... Το πγωί θα πάω στη δουλειά, και το βγάδυ θα πάω στο σπίτι του πατέγα μου και της μητέγας μου, γιατί η μητέγα μου έχει γενέθλια.
- Αχ, τι ωραία! Και θα φάτε όλοι μαζί;
- Ναι! Warte.

(ψαχούλεμα στην μπλε πάνινη τσάντα της - κινητό - φωτογραφία - μια χειροποίητη κάρτα - την έφτιαξε η αδερφή της - γράφει κάτι σαν "η άνοιξη έρχεται σιγά σιγά, ώρα να πάμε βόλτα με τα ποδήλατα" - λυγμός που ανεβαίνει στο λαιμό - κλάμα - αγκαλιά - τα σπαστά μου γερμανικά λένε κάτι σαν "με συγχωρείς, εγώ έχασα τα γενέθλια της μαμάς μου φέτος γιατί ήμουν εδώ, δεν πίστευα ότι θα ήταν τόσο δύσκολο να είμαι μακρυά τόσο καιρό, αλλά τελικά είναι πολύ δύσκολο" - τα τέλεια γερμανικά της μου λένε κάτι σαν "δεν πειράζει, ξέρω, καταλαβαίνω, είναι δύσκολο" - πιο σφιχτή αγκαλιά - χθες η Nele έμαθε το μέλλοντα - εγώ πάλευα με το χθες)

Απολογισμός (ή "η σοφία των 30")

Τα φοβόμουν πολύ τα 30. Μεγαλώνοντας μαθαίνεις γενικά να τον φοβάσαι το χρόνο. Και να τον βλέπεις με όρους μαξιλαρακίων.  

Μέχρι τα 20 πρέπει να έχω κάνει αυτά, μέχρι τα 25 εκείνα, και μέχρι τα 30... Ω, μέχρι τα 30 πρέπει να τα έχω όλα λυμένα. Η ζωή μου πρέπει να έχει μπει σε ένα καλούπι πολύ καιρό πριν, και στα 30 πρέπει να έχω πια χωρέσει αναπαυτικά σ'αυτό τα σχέδιά μου, την πορεία μου, τους ανθρώπους μου, τον εαυτό μου τον ίδιο. Και πρέπει από τα 20 ως τα 30 να έχω κάνει πράγματα.

Σε δύο μήνες κλείνω τα 30 και, κοιτάζοντας πίσω στην περασμένη δεκαετία, απαριθμώ λοιπόν τα πράγματα που έκανα.

1. Λάθη. Πολλά. Φυσικά, δε μετανιώνω για κανένα. Αν δεν τα είχα κάνει όταν τα έκανα, θα τα είχα κάνει αργότερα. Ένα - δύο απ' αυτά ήταν μάλιστα τόσο γλυκά, που θα τα ξαναέκανα με μεγάλη χαρά αύριο. Τώρα.

2. Δίαιτες. Πάρα πολλές. Καταλήγω πια ότι οι πιο αποτελεσματικές είναι δύο: ο έρωτας και η στεναχώρια. Ντάξει, και οι σωστές διατροφικές συνήθειες.

3. Όνειρα. Αμέτρητα. Η συντριπτική πλειοψηφία τους δεν έγινε και δε θα γίνει ποτέ πραγματικότητα. Γιατί πολύ απλά τα παλιά όνειρα αντικαταστάθηκαν από καινούρια. Και υπάρχουν κι άλλα άμετρητα όνειρα που περιμένουν στην ουρά.

4. Ταξίδια. Λίγα, πολύ λίγα. Αυτά άλλωστε δεν είναι ποτέ αρκετά. Γι' αυτό το μυαλό ταξιδεύει κάθε 20 λεπτά περίπου.

5. Φίλους. Άλλους καλούς, άλλους καλύτερους, άλλους όχι και τόσο καλούς. Τους αγαπώ όλους.

6. Επανεκκινήσεις. Όσο επώδυνες κι αν είναι οι μεγάλες αλλαγές, καμιά φορά είναι τόσο λυτρωτικές, που νιώθεις σα να μπορείς ξανά να αναπνεύσεις μετά από ένα μεγάλο διάστημα που κάποιος σε είχε κλειδώσει σε μια σκοτεινή ντουλάπα.

Από τα 20 ως τα 30 θα έπρεπε να έχω θέσει τις βάσεις για τη ζωή που θέλω. Είναι όμως τόσο απλό; Νιώθω πως στα 30 έχει κανείς κάθε δικαίωμα να αισθάνεται χαμένος, να μην ξέρει πού ακριβώς πάει και τι ακριβώς θέλει. Σε δύο μήνες κλείνω τα 30 και νομίζω είμαι πιο ανήξερη από ποτέ. Κι αυτό είναι οκ. Δεν είναι εύκολο, ούτε ευχάριστο πάντα. Αλλά είναι για κάποιο λόγο πανέμορφο. Μου αρέσει άλλωστε πολύ να βλέπω τη ζωή σα βόλτα. Και στις βόλτες μπορεί εύκολα να χαθείς, ανεξάρτητα από τα αν είσαι στην αρχή, στη μέση ή στο τέλος τους.

Κι όσο κι αν εξακολουθεί να με τρομάζει ο χρόνος, ανυπομονώ να φτάσει η ώρα του απολογισμού της επόμενης δεκαετίας (αν ως τότε δε με έχει πατήσει κάποιο τρένο ή κάποιος ποδηλάτης).

Μη μ' αφήσεις να φύγω

Το είδα όλο μπροστά μου. Τη βαλίτσα που δεν κλείνει με τίποτα, τις κούτες που ποτέ δεν έχουν συνοχή, το χαμό της τελευταίας στιγμής. Τις αναμνήσεις σε κάθε γωνία.

Θυμόμαστε με όλες τις αισθήσεις, σου λέει.

Εδώ είχα κρεμάσει κάτι. 
Όταν άνοιγα τα παράθυρα άκουγα εκείνον τον ήχο. 
Από τα κεριά έβγαινε αυτή η μυρωδιά. 
Η μέση μου πονούσε κάθε πρωί απ' αυτό το βαθούλωμα στο στρώμα.
Κι η γεύση από το ζεστό ψωμί που έφτιαξα εκείνο το βράδυ που δε μ' έπαιρνε ο ύπνος.
 
Μετακομίσεις επί μετακομίσεων.  
Το άγχος και ο πανικός. Πότε μαζεύτηκαν τόσα πράγματα; Τα διαλείμματα μελαγχολίας πάνω από τις στοίβες με τα βιβλία. Η ευκολία με την οποία πάνε στα σκουπίδια χαρτάκια και παραχαρτάκια που κάποτε θέλησα να κρατήσω για πάντα. Τα δύο-τρία λεπτά στο τέλος, μόνη, χωρίς τα πράγματα - οι τελευταίες ματιές στο χώρο, η νοερή φωτογράφιση για μελλοντική αναφορά. Το χέρι στην κλειστή πόρτα. Το γύρισμα της πλάτης, το γύρισμα της σελίδας. Και τα σενάρια για το πώς θα είναι το επόμενο.

Πάντα ήταν καλύτερο το επόμενο.

Τώρα όμως δε θέλω επόμενο. Θέλω να κρατηθώ στο προηγούμενο. Θέλω να μαντρωθώ στους τοίχους του. Να χωθώ κάτω από το πράσινο πάτωμά του.
Δεν είμαι έτοιμη ακόμα. Μη μ' αφήσεις να φύγω.

Γέφυρες

Οι γέφυρες είναι ο νεκρός χρόνος των τραγουδιών. Η μετάβαση από το ένα καλό μέρος στο άλλο. Πώς να γινόταν όμως αλλιώς; Πώς να άκουγες τραγούδια με επαναλαμβανόμενα ρεφραίν;
Κι εμείς, χρησιμοποιούμε ο ένας τον άλλο. Γινόμαστε γέφυρες ο ένας για τον άλλο. Σαν τη γέφυρα που δίπλα της χορεύαμε στην αλλαγή του χρόνου.
Είμαστε γέφυρες ο ένας για τον άλλο. Κι ελπίζουμε αυτή η γέφυρα επιτέλους κάπου να μας βγάλει. Αλλά καταλήγουμε να κάνουμε την ίδια διαδρομή. Πάλι και πάλι. Από τη μία όχθη στην άλλη και ξανά πίσω.