Χριστούγεννα στο σπίτι

Έτσι όπως καθόμουν και χάζευα τα φωτάκια στο δέντρο να αναβοσβήνουν απαλά, ξύπνησε μέσα μου η ανάμνηση του δέντρου στο παιδικό μου σπίτι, με τις μυρωδιές, την απόλυτη ησυχία τριγύρω, τις βαριές κουβέρτες.
Αύριο το βράδυ θα είμαι σε ένα μέρος πολύ όμορφο. Σίγουρα πολύ πιο όμορφο από την πόλη που μεγάλωσα. Γιατί τότε όμως τον ενθουσιασμό μου για το καινούριο τον νικά η νοσταλγία για το παλιό και οικείο; 
Είναι παράξενο, γιατί έχω αλλάξει τόσα σπίτια από τα 18 μου, αλλά εκείνο, το παιδικό μου σπίτι θα είναι για πάντα το "σπίτι μου". Ίσως πιο σπίτι μου απ' όλα.
Και τα Χριστούγεννα στο σπίτι μου θα είναι πάντα τα πιο γλυκά και τα πιο ζεστά.

Ζωή είναι μάτια μου

Η ζωή είναι δύσκολη. Πάντα ήταν και, απ' ό,τι φαίνεται, πάντα θα είναι.
Η ζωή στην Αθήνα όμως χρειάζεται όλο και πιο γερό στομάχι.

Στο δρόμο για τη δουλειά θα δεις ανθρώπους με σφιγμένα πρόσωπα.
Θα σε σταματήσουν στο δρόμο άνθρωποι με μωρά στην αγκαλιά για να σου ζητήσουν φαΐ ή χρήματα.
Θα δεις ανθρώπους να τρέχουν να γλυτώσουν από κάποιον που τους κυνηγάει.
Θα δεις ανθρώπους καθισμένους σε παγκάκια να κοιτάζουν μουδιασμένα το έδαφος.

Στο δρόμο για το σπίτι θα δεις ανθρώπους μαζεμένους να περιμένουν με λαχτάρα την παραμύθα. Θα τους δεις να τρυπάνε τη σάρκα τους, σκυμένους μπροστά σε καθρέφτες αυτοκινήτων.
Θα δεις ανθρώπους να κοιμούνται σε χαρτόκουτα και λερωμένα στρώματα.
Θα δεις ανθρώπους να ψάχνουν στα σκουπίδια.

Και στο σπίτι, θα κοιταχτείς στον καθρέφτη και θα δεις άλλον έναν κουρασμένο άνθρωπο, τσακισμένο, φοβισμένο, απελπισμένο.
Θα σε πνίξει το άδικο.
Θα δεις την ελπίδα να υποφώσκει στα μάτια σου.
Και θα πεις, ζωή είναι μάτια μου.
Πώς αλλιώς;

Mεγαλώνοντας αναρωτιόμουν πώς ζουν οι άνθρωποι σε κατάσταση πολέμου. Φανταζόμουν γκρίζες πόλεις, τους ανθρώπους κρυμένους νυχθημερόν στα καταφύγια, τη ζωή να σταματάει.

Σήμερα το πρωί, στοιβαγμένη σε ένα λεωφορείο που περνούσε μπροστά από το Σύνταγμα για να κατέβει την Αμαλίας, συνειδητοποίησα ότι κάπως έτσι πρέπει να ζουν οι άνθρωποι σε καιρό πολέμου. Μουδιασμένοι μεν, προχωρώντας κι ανασαίνοντας δε.

Οι άνθρωποι γύρω μου σπουδάζουν, κάνουν όνειρα, ερωτεύονται, κάνουν παιδιά. Άνθρωποι γύρω μου ψάχνονται, διαβάζουν, προσπαθούν να βρουν μιαν άκρη. Τρέχουν σε πορείες και συνελεύσεις, εισπνέουν χημικά, επιμένουν. Κλείνονται, απογοητεύονται, σκύβουν το κεφάλι. Ονειροπολούν, μεθούν, χορεύουν. Συζητούν, τσακώνονται, μονιάζουν. Ελπίζουν, το βάζουν κάτω, ξανασηκώνονται.

Παρά το γεγονός ότι ανήκουν σε μια "χαμένη" γενιά. Τη γενιά των κλισέ. Τη γενιά που δεν έμαθε από την ιστορία και αναγκάζεται να την ξαναζήσει. Τη γενιά που θα ζήσει χειρότερα από την προηγούμενη. Τη γενιά που θα μεταναστεύσει. Τη γενιά που θα ψάξει για αποδιοπομπαίους τράγους.
"Και τι να κάνεις; Τι να πεις;"
"Ξέρω 'γω;"

Ελληνική οικονομική κρίση

Αγαπητοί θαμώνες και αγαπητοί περαστικοί,

ζητώ τη βοήθειά σας για την πραγματοποίηση έρευνας που μελετά τις απόψεις για την κατάσταση στην Ελλάδα και πραγματοποιείται από ερευνητές του τομέα Πειραματικής Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης.

Η συμμετοχή σας στην έρευνα είναι ανώνυμη και μόνο οι ερευνητές έχουν πρόσβαση στις απαντήσεις σας. Είναι επίσης και ανεκτίμητη, καθώς μόνο με τη συμμετοχή σας είναι δυνατή η διεξαγωγή της έρευνας.

Σας παρακαλώ λοιπόν να αφιερώσετε 10-15 λεπτά για τη συμπλήρωση του online ερωτηματολογίου, το οποίο θα βρείτε εδώ:

https://oxfordpsych.qualtrics.com/SE/?SID=SV_cVbJdWMH3bsSzDn

Σας ευχαριστώ θερμά εκ των προτέρων!

Οι σκιές

Ζουν και περπατούν ανάμεσά μας. Φιγούρες ράθυμες, σκυφτές, λες και η βαρύτητα τις τραβά με μεγαλύτερη δύναμη απ' όλους του υπόλοιπους. Περιφέρονται αργά, μονολογούν, ζητούν χρήματα, σου λένε "πεινάω". Κάποιοι κουβαλούν μεγάλες σακούλες, βρώμικες, μισοσκισμένες. Άλλοι μένουν με τις ώρες ξαπλωμένοι σε παγκάκια, σε ήσυχες εισόδους πολυκατοικιών ή στα σκαλιά μιας εκκλησίας. Αν σε πλησιάσουν, τρομάζεις. Αγανακτείς. Σιχαίνεσαι. Είναι ενοχλητικές οι σκιές. Έχουν ρουφήξει όλη την εξαθλίωση της κοινωνίας, σου κρύβουν τον ήλιο, τη θέα, μυρίζουν, φτύνουν. Και φταίνε. Δεν αξίζουν τη συμπόνια σου. Ούτε καν τον οίκτο σου. Δεν είναι άνθρωποι. Δεν έχουν τίποτα ανθρώπινο πάνω τους. Είναι σκιές. Είναι ενοχλητικές σκιές. 

Ζουζού

Τι χαζό όνομα... Το είχε προτείνει ο Νικόλας και δεν ήθελα να του χαλάσω χατήρι. Μου αρκούσε που είχαμε στο σπίτι μας αυτό το παράξενο ζωάκι. Ινδικό χοιρίδιο. Καμία σχέση όμως μ' αυτά στις ταινίες που θέλουν όλο αγκαλιές και χάδια. Η Ζουζού ήθελε την ανεξαρτησία της, το χώρο της και το φαΐ της. Κι αυτά που ήθελε τα απαιτούσε με την τσιριχτή φωνή της, που ήταν αιτία για πολλούς πρωινούς πονοκεφάλους. Ρέμπελος η Ζουζού.

Δεν ξέρω αν ήμουν καλή φίλη, δεν ξέρω αν σε φρόντισα αρκετά, αλλά γαμώτο σ' έκλαψα σαν άνθρωπο.   

Κάθε φορά που φεύγω από την Αθήνα αναρωτιέμαι γιατί δεν τα παρατάω όλα και δεν πάω να ζήσω σε κάποιον άλλο τόπο, πιο ανθρώπινο και πιο φυσικό. Πάντα όμως επιστρέφω, γιατί εδω ειναι πια η ζωή μου, εδώ οι σπουδές, εδώ οι δουλειές, εδώ όλα. Αυτή η πόλη άλλωστε έχει μια παράξενη υπόγεια ικανότητα να σε τραβάει σα μαγνήτης. Μια μέρα όμως νομίζω θα ρίξω μια ωραία μαύρη πέτρα πισω μου, θα πιάσω αγκαζέ τον καλό μου και θα πάρουμε τα βουνά. Γι' αυτό το λόγο, άρχισα απο τώρα να μαζεύω πετρούλες, αφήνοντας λίγο πιο φτωχή μια παραλία στις Ροβιές στην Εύβοια. Ως αντάλλαγμα, άφησα κάπου εκεί, ανάμεσα στα πολύχρωμα βότσαλα, ένα μικρό κομματάκι της ψυχής μου και μια ελπίδα πως θα επιστρέψω σύντομα.

Δύο πράγματα σηματοδοτούν την έναρξη του καλοκαιριού για 'μένα: 

το θερινό σινεμά 

και 

η βουτιά σ' ένα καινούριο αστυνομικό μυθιστόρημα.

Το πνεύμα των δρόμων

Ένιωθα σκασμένη απόψε. Και πήρα τους δρόμους. Συνηθισμένη από τα περσινά καλοκαιρινά βράδια, πήρα εκείνους τους δρόμους που σε βγάζουν στην πλατεία. Ίδιες οι μυρωδιές, ίδια η αίσθηση του ζεστού αέρα, ίδιοι άδειοι δρόμοι.

Πλησιάζοντας στην πλατεία, το μάτι μου έπεσε στο δέντρο. Υπάρχουν ακόμη γύρω του σημειώματα, ξεραμένα λουλούδια, αφιερώματα. Θυμήθηκα τις κουβέντες που πετούσαν στον αέρα μερικοί, ότι ο θάνατος δεν μπορεί να γίνεται δημόσια και γιατί τελοσπάντων μαζεύεται τόσος κόσμος γύρω από ένα δέντρο. Σκέφτηκα ότι ακόμα και μετά θάνατον όλο και κάποιος θα βρεθεί να σε κατακρίνει - και μάλλον χωρίς λόγο. Και θυμήθηκα κι εκείνη τη γυναίκα πριν 2-3 μήνες έξω από το Λαϊκό που μου είπε ότι σκέφτεται να πέσει από το μπαλκόνι και το μόνο που τη σταματάει είναι η ρετσινιά που θα ακολουθεί τα παιδιά της - τα παιδιά μιας τρελής που έπεσε από το μπαλκόνι.

Η πλατεία ήταν σχεδόν άδεια. Κάποιοι κάθονταν στα παγκάκια. "Ίσως είναι άστεγοι", σκέφτηκα, "ή ίσως νοσταλγοί, σαν κι εμένα". Τις κουβέντες τους σκέπαζε ο ήχος από τα πατίνια δυο δεκαοχτάρηδων, που επανειλημμένως έπεφταν και επανειλημμένως ξανασηκώνονταν. Και λίγο πιο πέρα, εντελώς εκτός πλαισίου και με έναν τρόπο σχεδόν χυδαίο, το προεκλογικό περίπτερο της "φιλελεύθερης παράταξης", με δύο τηλεοράσεις plasma και κάμποσες καρέκλες, για να ξαποσταίνουν οι πιστοί αυλικοί.

Στο δρόμο της επιστροφής, η μόνη σκέψη που τριγυρνούσε στο μυαλό μου ήταν ότι ο προεκλογικός πυρετός έχει αφήσει ανέγγιχτους τους δρόμους αυτής της πόλης, ενώ στα αυτιά μου μού τραγουδούσαν οι radiohead.

Του μεγάλου αδελφού

Σήμερα πήρα στα χέρια μου την πρώτη δισκογραφική δουλειά του μεγάλου αδερφού μου, Μιχάλη.

Θυμήθηκα το ηλεκτρικό πιάνο εκ Γερμανίας, στο οποίο τ' αδέρφια μου και τα ξαδέρφια μου έκαναν τους πρώτους μουσικούς τους πειραματισμούς. Θυμήθηκα τις πρώτες εμφανίσεις του Μιχάλη στη σκηνή στα πάρκα της Σπάρτης, τότε που σκεφτόμουν ότι ο αδερφός μου μάλλον είναι ένα από τα cool kids της πόλης, αφού ξέρει να παίζει Oasis και Υπόγεια Ρεύματα. Θυμήθηκα επίσης εκείνο το studio κοντά στο οδοντιατρείο της μαμάς, όπου έκαναν πρόβες με το συγκρότημα και στο οποίο τρύπωνα καμιά φορά με το "έτσι θέλω", μόνο για να νιώσω δέος και λίγη ντροπή. Θυμήθηκα τις κιθάρες, τις παρτιτούρες, τις φωτογραφίες αλά Beatles στο σπίτι, τα εφηβικά σχέδια για κάτι μεγάλο.

Η σχέση του Μιχάλη με τη μουσική πάει τόσο πίσω όσο θυμάμαι τον εαυτό μου. Και η χαρά του να κρατάς κάτι που περιμένεις καιρό είναι απερίγραπτα μεγάλη. Εξίσου και η αγωνία για το αν θα πάνε όλα καλά.

Από την άλλη όμως, όπως και να εξελιχθούν τα πράγματα, τα όνειρα που παίρνουν σάρκα και οστά δημιουργούν μια γλυκιά αίσθηση μαγείας. Και τη σήμερον, η μαγεία είναι αναγκαία όσο αναγκαίο είναι το οξυγόνο. Σε μέρες άγριες σαν αυτές που διανύουμε, το να προσφέρει κανείς τέχνη και ομορφιά, είναι πράξη βαθιά ανθρώπινη.

Καλοτάξιδη λοιπόν η "σκιά στο μυαλό"!

Ο φόβος κι ο τρόμος

Ένας φίλος κάποτε μου είχε πει ότι ο πρώτος άνθρωπος που έβαλε φράχτη γύρω από το σπίτι του ήταν ο πιο φοβιτσιάρης. Ο παράλογος φόβος του εξαπλώθηκε σιγά σιγά σε όλο το χωριό, μεταφέρθηκε σαν ιός στο δίπλα, μετά στο παραδίπλα και ούτω καθεξής. Και φτάσαμε έτσι σε έναν πλανήτη γεμάτο φράχτες και συρματοπλέγματα.

Ο φόβος, όπως και όλα τα συναισθήματα, είναι πολύ εύκολο να διαδοθούν ανάμεσα στους ανθρώπους. Το ιδιαίτερο όμως με το φόβο, είναι, νομίζω, ότι πολλαπλασιάζεται με γεωμετρική πρόοδο. Κι έτσι, με σχετική ευκολία, φτάνει στο θυμικό σου μεγενθυμένος και φαινομενικά άτρωτος. Φωλιάζει στις πιο σκοτεινές γωνιές του μυαλού και σκουντάει κάθε καλά φυλαγμένη δυσάρεστη εγγραφή του.

Τον τελευταίο καιρό λοιπόν, πιάνω συχνά τον εαυτό μου να μουδιάζει από το φόβο. Αυτό το φόβο που κυκλοφορεί εκεί έξω και απειλεί με πλήρη κατάρρευση και καταστροφή, αν δεν ακολουθήσεις τυφλά τις προσταγές του.

Παραφράζοντας όμως τη γνωστή ρήση, θυμίζω στον εαυτό μου ότι ο φόβος κι ο τρόμος τον πρώτο χρόνο χαίρονται. Και η αλήθεια, με τις πολλές πτυχές της, μπορεί να φωτίσει κάθε σκοτεινό σημείο. Και παρέα με το κουράγιο και τη δύναμη μπορούν να γίνουν ορμή και να γκρεμίσουν όλους τους φράχτες. 

Μετεκλογικά

Δεν έχουν περάσει καλά καλά 24 ώρες από την ανακοίνωση των τελικών αποτελεσμάτων των εκλογών και η πόλη ζει και αναπνέει στους γνώριμους ρυθμούς της. Στις πιάτσες των ναρκωτικών κάποιοι εξακολουθούν να κάνουν χρυσές δουλειές. Οι άστεγοι ψάχνουν για παχιά σκιά για ν' ανακουφιστούν από τη ζέστη του μεσημεριού. Στο λεωφορείο ανεβαίνει μια μαμά - η μπλούζα της γράφει "REVOLUTION" - με το παιδί της - η μπλούζα του γράφει "change the world". Μια μελαμψή κοπέλα τρομάζει όταν τη ρωτώ πού είναι η στάση "Λιναρά" (γιατί άκουσε "Ελληναρά) και μου γυρνάει την πλάτη. Το επαναλαμβάνω και γελάμε. Στη Βεΐκου δύο μετανάστριες δεύτερης γενιάς συζητούν για το μέλλον με συγκρατημένη αισιοδοξία, αλλά και με την ανεμελιά των 20 χρόνων. Στο Πολυτεχνείο μια δεκαριά ανδρών που πουλάνε φτηνά τσιγάρα τρέχουν με το άκουσμα μιας σειρήνας. Αντιλαμβάνονται ότι είναι λάθος σήμα και σταματούν. Λίγο πιο πάνω κάποιος σκάβει σ' ένα παρτέρι μήπως βρει κανένα πεσμένο stedon ή vulbegal. Ακόμα πιο πάνω ένα ζευγάρι (αυτός μαύρος, αυτή λευκή) δίνει ένα φιλί για καληνύχτα. Οι τηλε-δημοσιογράφοι συνεχίζουν να σπέρνουν το φόβο και τον πανικό. 

Και το ρυχόσπερμα στο μπαλκόνι άρχισε να βγάζει λουλούδια.       

Τι χρώμα έχει η αυγή;

Ο φασισμός δεν είναι μόνο χρυσός. Είναι και γαλάζιος και πράσινος και μπλε και κόκκινος καμιά φορά. Η διαφορά είναι ότι ο πρώτος "λάμπει" και γίνεται αντιληπτός από χιλιόμετρα μακρυά. Οι υπόλοιποι είναι πιο υποχθόνιοι, πιο διακριτικοί, πιο καθημερινοί. Θα μου πεις, στη συγκεκριμένη περίπτωση μιλάμε για νοσταλγούς μισανθρώπων μες στη Βουλή. Και επαναλαμβάνω ότι ο μισανθρωπισμός, σημάδι των καιρών καθώς είναι, μπορεί να κρυφτεί ακόμη και μέσα στα πιο όμορφα μυαλά. Για να τσακίσεις το φασισμό, δεν αρκεί να τσακίσεις τους φασίστες. 

Σάκοι με κόκκαλα

Το βιβλίο πάνε χρόνια που το διάβασα. Το ξαναθυμήθηκα σήμερα όταν είδα τις φωτογραφίες. Ξέρεις ποιες. Εκείνες με τους σάκους με κόκκαλα που κρύβουν όλη τη ντροπή και όλο το αίσχος της ελληνικής κοινωνίας. Γιατί τώρα ξαφνικά ανακαλύφθηκαν τα παράνομα κυκλώματα της πορνείας, το trafficking, η άυξηση των κρουσμάτων του aids, τα ναρκωτικά. Και για όλα αυτά, έπρεπε ο καθένας κι η καθεμιά μας να μπορεί να περιεργαστεί αυτούς τους σάκους με κόκκαλα, με ονοματεπώνυμο, πατρώνυμο και στοιχεία λοιπά, ενώ τίποτα στην ιστορία αυτή δεν έχει κάτι ανθρώπινο.   

Το προσωπικό είναι πολιτικό.

Είναι αυτό το παράξενο πράγμα. Σα να σταματάει ο χρόνος, σα να βουβαίνονται τα πάντα γύρω σου, σαν η σιωπή να ήρθε για να μείνει. Και ξέρεις πως θα θυμάσαι για πάντα εκείνη τη στιγμή που το έμαθες, τον τρόπο, τη βουή του δρόμου, τα γέλια των ανθρώπων που ακούγονται σαν να έρχονται μέσα από κείνα τα μεγάλα κοχύλια που έχουν τον ήχο της θάλασσας. Οι κινήσεις γίνονται αργές, τα λόγια βγαίνουν σιγά και οι κινήσεις έχουν μια παράξενη συνέχεια σαν εικόνα που κολλάει. Κι έπειτα είναι τα σπίτια. Τα σπίτια που φαίνονται πιο λευκά και πιο κρύα από ποτέ, τα δωμάτια μεγάλα και άδεια, το φως κι οι σκιές του αδιάφορες.

Μια μικρή παρένθεση

Πριν λίγο καιρό ανέφερα σ' ένα φίλο ότι η φωτογραφία με τους νεαρούς στα δεξιά του blog είναι δική μου. Του έκανε εντύπωση κι εγώ φούσκωσα από περηφάνια. Η αλήθεια είναι ότι τη συγκεκριμένη την αγαπώ πολύ. Τραβήχτηκε πριν από περίπου 5 χρόνια σ' ένα στενό δρομάκι του Πεκίνου. Τα παληκαράκια της φωτογραφίας δε μιλούσαν γρι αγγλικά (ενώ εγώ τα κινέζικα τα έπαιζα στα δάχτυλα), αλλά στήθηκαν με μεγάλη χαρά μπροστά στο φακό.

Μέσα στη δίνη όλων αυτών που συμβαίνουν, φαντάζομαι καμιά φορά τους γονείς των εν λόγω μικρών να τους παροτρύνουν να μάθουν ελληνικά, όπως μας παρότρυναν κάποτε εδώ να μάθουμε κινέζικα, τη γλώσσα των αγορών του μέλλοντος, για να μπορούμε να κάνουμε μπίζνες. Και καλά όλα τ' άλλα. Παίζει, αν όντως τα μάθουν ελληνικά, να έρθουν να μου ζητήσουν τα ρέστα για τη φωτογραφία;

Τα φώτα της πόλης

Αν δεν ήσουν χθες το βράδυ μαζί μας, λυπάμαι. Λυπάμαι γιατί δεν πήρες μυρωδιά για το τι πραγματικά συνέβη. Λυπάμαι γιατί δεν ένιωσες τη δύναμη που είχαμε όλοι μας ενωμένοι. Λυπάμαι γιατί το πιθανότερο είναι ότι στέκεσαι κι εσύ σε ό,τι καταστράφηκε και όχι σε ό,τι άνθισε. Λυπάμαι γιατί δεν είδες τα αληθινά φώτα αυτής της πόλης, που έκαιγαν κάτω από τις σβησμένες λάμπες στους δρόμους. Λυπάμαι γιατί ίσως νιώθεις ότι οι μάχες χάθηκαν. Σε διαβεβαιώ ότι τίποτα δε χάθηκε ακόμα. Και την άλλη φορά σε θέλω κι εσένα μαζί μου. Μαζί μας. Να επανοικειοποιηθούμε την πόλη μας, τα κεκτημένα μας, τις ζωές μας.

Δε χάσαμε. Αυτό που ζήσαμε χθες δε ξεγράφεται. Η χθεσινή νύχτα, η μαγική χθεσινή νύχτα, δε γυρίζει πίσω. Όλα είναι μπροστά μας.

Αν όχι τώρα, ποτέ.